تقریباً هر قسمت از یک کفش مدرن، در جای خود چسبانده یا لمینت شده است. زیره کفش به رویه چسبانده می‌شود. علاوه بر این، بسیاری از قسمت‌های رویه قبل از اینکه در جای خود دوخته شوند، به هم متصل می‌شوند. آیا نوع چسب بر روی کیفیت کفش اثر می‌گذارد؟ بله! در این مقاله، به انواع چسب‌هاي کاربردی در صنعت کفش می‌پردازیم و هر کدام را به اختصار بررسی می‌کنیم.
تاثیر چسب بر روی کیفیت و عملکرد کفش
به طور کلی چسب مناسب در جای مناسب، به ایجاد یک کفش انعطاف پذیر، قوی، تنفس پذیر، خوش فرم و با ماندگاری طولانی کمک می‌کند. چسب نادرست ممکن است کفش را سفت، داغ و ناراحت کننده کند یا مواد انتخاب شده را خراب کند. البته، چسب نادرست یا فرآیند چسبندگی نادرست نیز ممکن است باعث شود که کفش شما خیلی زودتر از طول عمر طبیعی خود از بین برود. بسیار مهم است که در تولید کفش از چسبی براي چسباندن دو ماده استفاده شود که اين مواد را لکه‌دار یا ذوب نکند.
فراتر از پارامترهای صرفا عملکردی، چسب کفش نیز کانون توجه نگرانی‌های محیطی و بهداشتی کارگران است. حلال‌های موجود در چسب‌ها امکان اتصال محکم همراه با زمان خشک شدن سریع را فراهم می‌کنند و در نتيجه باعث افزايش سرعت خط مونتاژ مي‌شوند. همین حلال‌ها ترکیبات آلی فراری را آزاد می‌کنند که می‌توانند به کارگران و محیط زیست آسیب برسانند.
رایج‌ترین چسب‌ها در تولید کفش
چسب‌هایی که در تولید کفش رایج هستند، شامل موارد زیر می‌شوند:
- چسب تماسی پلی‌یورتان
- چسب سفید یا پلی وینیل استات
- چسب داغ یا چسب قابل ذوب
- لمینیت شعله
در ادامه هر کدام از این چسب‌ها را بررسی می‌کنیم.
چسب تماسی PU (پلی‌یورتان)
چسب تماسی PU، رایج‌ترین چسب مورد استفاده در تولید کفش است. چسب تماسی PU که در فرمول‌های مبتنی بر آب و بر پایه حلال موجود است، همان چیزی است که یک کارخانه کفش برای چسباندن قسمت‌های زیره به یکدیگر و چسباندن زیره‌ها به رویه استفاده می‌کند. چسب PU به خوبی به اکثر مواد متصل می‌شود و بسیار انعطاف پذیر است. این چسب طوری فرموله شده است که در تماس با خود بچسبد، بنابراین هر دو جسمی که باید چسبانده شوند نیاز به چسب دارند. برای محکم شدن‌پیوندهای PU، ابتدا باید سطوح را با پرایمر آماده کرد. پس از خشک شدن پرایمر، چسب PU اعمال می‌شود. قطعات چسبنده به هم فشرده شده و سپس سرد می‌شوند تا چسبندگی ایجاد شود.
چسب سفید / PVA (پلی وینیل استات)
چسب PVA (که معمولاً به چسب Elmer معروف است) در کفش نیز استفاده می‌شود. این چسب به اندازه چسب PU انعطاف پذیر نیست و بر پایه آب است؛ بنابراین خشک شدن آن زمان بیشتری می‌برد. چسب PVA برای چسباندن برخی از اجزای داخلی استفاده می‌شود؛ اما نمی‌توان از آن برای اتصال رویه به زیره استفاده کرد. چسب PVA بیشتر در کفش‌های دست ساز کلاسیک و کمتر در محصولات تولید انبوه یافت می‌شود.
چسب داغ / چسب قابل ذوب
در حال حاضر چسب‌های داغ یا قابل ذوب، یک روش استاندارد برای چسباندن اجزای داخلی کفش‌های مدرن هستند. این نوع چسب فرمول‌های متنوع و زیادی دارد. چسب داغ را می‌توان توسط یک دستگاه رومیزی کوچک که چسب مذاب را به صورت جریان‌های حلقه‌ای ظریف روی قطعات جداگانه اسپری می‌کند، اعمال کرد. همچنین چسب را می‌توان روی کالاهای نورد شده در کارخانه پارچه به کار گرفت. مزیت چسب حرارتی این است که پس از دوخت و مونتاژ کفش، می‌توان چسب را در یک تونل حرارتی نرم کرد. در تونل حرارتی، چسب داغ دوباره ذوب می‌شود و به شکل جدید خود در می‌آید. کفش‌های ساخته شده با چسب حرارتی نسبت به کفش‌هایی که با چسب PU یا PVA ساخته شده اند، تنفس پذیری و انعطاف پذیری بیشتری خواهند داشت.
لمینیت شعله
لمینیت فرآیندی است که یک ماده سطحی را با یک لایه پشتی دوم ترکیب می‌کند. تقریباً تمام پارچه‌های موجود در کفش‌ها حداقل روی یک لایه پشتی فوم لمینت می‌شوند. فرآیند لمینیت شعله اغلب برای چسباندن پارچه به فوم PU استفاده می‌شود. ورق فوم با شعله گرم می‌شود تا لایه بالایی ذوب شود، قبل از اینکه لایه مذاب سرد شود، پارچه به فوم چسبانده و دو لایه فشار داده می‌شوند. در داخل یک کفش، بسیار معمول است که یک لایه پارچه مشبک ضخیم از تریکو در پشت فوم لمینت شود و مواد لايه بیرونی کفش به سطح بالایی فوم لمینت شوند. سپس پارچه پلی استر تریکو صاف به عنوان آستر داخلی کفش عمل می‌کند. از چسب PU نیز می‌توان برای لمینیت پارچه و فوم با هم استفاده کرد، اما لمینیت شعله چسبندگی قابل تنفس و انعطاف پذیرتری ایجاد می‌کند.
روش استاندارد استفاده از چسب در توليد كفش
ابتدا باید از تمیز بودن قطعاتی که باید چسبانده شوند اطمینان حاصل کنید. برای اینکه آستر و چسب به درستی کار کنند، سطوح چسب باید عاری از خاک، گرد و غبار، گریس و هرگونه ماده باقی مانده از فرآیندهای شکل دهی باشد.
پس از تمیز کردن قطعات، یک پرایمر برای آماده سازی سطوح قبل از چسب کاری اعمال می‌شود. پرایمر به مواد نفوذ می‌کند و به چسب اجازه می‌دهد تا برای چسبندگی بهتر بر روی مواد جریان یابد. دو لایه پرایمر اعمال مي‌گردد و خشک می‌شود تا از پوشش کامل مواد اطمینان حاصل شود. هنگامی که لایه دوم پرایمر خشک شد، دو لایه چسب اعمال می‌شود. به محض اینکه لایه دوم چسب در اثر لمس خشک شد، می‌توان دو قسمت را به هم وصل کرد. تکنسین‌ها باید مطمئن شوند که رویه و زیره به درستی تراز شده‌اند. قبل از پخت چسب، قطعات با یک كلاف هیدرولیک به هم فشرده می‌شوند. این امر تماس کامل بین دو سطح در حال پیوند را تضمین می‌کند. پس از فشار دادن، کفش تکمیل شده سرد می‌شود تا چسبندگی را محکم کند.
به طور کلی در تولید یک کفش، از چسب‌های مختلفی می‌توان استفاده کرد. در بین انواع چسب، چسب‌های پلی‌یورتانی، پلی وینیل استات و چسب داغ، بیشترین کاربرد را دارند. چسب مناسب مي‌تواند تاثير بسيار زيادي بر روي عملكرد و كيفيت كفش داشته باشد. شرکت کفش نوید، مجموعه كارخانجاتي است كه علاوه بر توليد كفش، چسب مورد نياز براي محصولات خود را نيز توليد مي‌كند و از اين رو، جزء كارخانه‌هاي پبشرو در صنعت کفش کشور به حساب می‌آید.
پاسخ دادن